Tụ bù 1 pha là gì? Cách đấu lắp và lựa chọn

Chu Văn An

Tụ điện một pha hiện nay được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống điện dân dụng và công nghiệp. KTH ELECTRIC tư vấn cho bạn về việc thi công, lựa chọn và lắp đặt tụ điện một pha.

Tụ điện 1 pha là gì?

Theo điện áp, tụ điện được chia thành ba loại: tụ điện cao thế, tụ điện trung thế và tụ điện hạ thế. Tụ điện một pha 220V là loại tụ điện hạ áp. Đây là thiết bị có chức năng bù công suất phản kháng của mạch, nâng cao hệ số cosφ, kéo dài tuổi thọ của các thiết bị điện, tiết kiệm tới 45% điện năng lãng phí và hóa đơn tiền điện.

Cấu tạo và nguyên lý của tụ điện 1 pha

Tụ điện một pha bao gồm hai tấm dẫn điện là hai miếng lá nhôm có lớp cách điện ở giữa. Vỏ của tụ điện có dạng hình trụ và thường có kết cấu 2 lớp bằng hợp kim nhựa và nhôm. Hai đầu của tấm nhô ra khỏi vỏ tạo thành hai cực nối vào lưới điện.

Nguyên lý làm việc của tụ điện là hạn chế và loại bỏ công suất phản kháng hoặc cải thiện hệ số công suất phản kháng. Tụ điện một pha cũng hoạt động dựa trên nguyên lý này.

ứng dụng tụ điện 1 pha

Công dụng chính của tụ điện một pha bao gồm:

• Giảm tổn thất điện năng
• Đảm bảo sự ổn định hiện tại và giảm sụt áp
• Giảm nhiệt và kéo dài tuổi thọ của thiết bị điện.
• Tiết kiệm hóa đơn tiền điện
• Đảm bảo tiêu chuẩn an toàn cho người sử dụng

Với những chức năng trên, tụ điện một pha được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống điện dân dụng như gia đình, doanh nghiệp, vườn cây ăn quả, trang trại nuôi tôm.

Công thức tính tụ điện một pha

Năm 2014, Bộ Công Thương đã ban hành Thông báo số 15/2015/TT-BCT quy định việc mua bán công suất phản kháng như sau:

• Công suất sử dụng tối đa bên mua điện đăng ký lớn hơn 40kW và hệ số công suất cosφ
• Trường hợp công suất sử dụng tối đa được bên mua điện đăng ký nhỏ hơn 40kW nhưng mức sử dụng thực tế từ 40kW trở lên trong 3 kỳ ghi chỉ tiêu liên tiếp thì bên mua điện cũng phải mua công suất phản kháng từ kỳ ghi tiếp theo trong 3 kỳ ghi chỉ tiêu liên tiếp.
• Phí công suất phản kháng phải được thanh toán cùng thời điểm với việc mua điện hữu ích và phải lập hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính.

Vì vậy, nếu có hệ số cosφ trong hóa đơn tiền điện, người tiêu dùng điện sẽ phải trả thêm tiền phạt hàng tháng nếu không lắp đặt tụ điện. Công suất tụ điện trong trường hợp này được tính như sau:

Tiền phạt tiền điện hàng tháng

Tìm công suất tụ điện một pha dựa trên thông tin trên hóa đơn:

• Giờ bình thường (BT): 1.064.410 – 1.033.830 = 30.580 kWh
• Giờ cao điểm Kilowatt giờ (CD): 330.665 – 322.013 = 8.652 kWh
• Kilowatt giờ thấp điểm (TD): 32.836 – 31.945 = 891 kWh
• Tổng kWh: 30.580 + 8.652 + 891 = 40.123 kWh

Giả sử nhà máy hoạt động 24/24:

• Kilowatt giờ/ngày: 40.123/30 = 1.337,4 kWh
• Điện năng tiêu thụ trung bình: 1.337,4/24 = 55,7 kW

Cosφ0,82 trong tiền giấy; khi cosφ = 0,95 trong bảng kiểm tra thì hệ số k cần bù là 0,37 hoặc tanφ1 – tanφ2 = 0,37.

Chọn dự trữ 30%, Qb = 55,7 x 0,37 x 1,3 = 26,8 kVAr.

Vì vậy, cần lắp đặt tụ điện 1 pha công suất 30kVAr, có thể tiết kiệm 6.785.888 đồng tiền phạt mỗi tháng như trên hóa đơn.

Mời bạn tham khảo một số dây tụ Mikro 1 pha do KTH ELECTRIC phân phối.

Hướng dẫn lắp đặt tụ điện 1 pha

Khi lắp đặt tụ điện một pha cần lưu ý các thông số PFR quan trọng sau:

• Hệ số công suất: 0,92-0,95
• Độ nhạy: Đặt tốc độ chuyển đổi. Độ nhạy càng lớn thì tốc độ đóng càng chậm và ngược lại. Độ nhạy = 60 giây/bước.
• Thời gian đóng lại: dùng để chỉ thời gian an toàn để tụ điện cùng mức dừng khi chưa phóng điện hoàn toàn (thường được đặt lớn hơn thời gian phóng điện của tụ điện lớn nhất được sử dụng)
• Đánh giá: Kích thước bước tụ tối thiểu đang sử dụng
• Tổng độ méo: được xác định bởi sóng hài

Chuẩn bị trước khi lắp đặt:

• Kiểm tra khoảng cách an toàn giữa các bộ phận mang điện và giữa các pha với mặt đất.
• Kiểm tra hệ thống dây điện.
• Kiểm tra xem tủ tụ điện chứa các tụ điện đã được lắp đặt chắc chắn chưa.
• Kiểm tra dòng điện để đảm bảo nó phù hợp với định mức dòng điện của tụ điện.
• Kiểm tra các thông số contactor điều khiển rơle và tụ điện.

Kiểm tra tủ ngưng tụ trước khi lắp đặt:

• Kiểm tra khoảng cách an toàn giữa tụ điện và các linh kiện điện khác trong tủ điện.
• Kiểm tra dây nối đất của tủ ngưng tụ.
• Chuyển rơle điều khiển sang chế độ thủ công – vận hành thủ công.
• Kiểm tra khả năng chuyển mạch của contactor qua đèn báo khi bật tắt

Các bước lắp đặt tụ điện một pha:

• Bước 1: Ngắt nguồn điện và sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra xem không có điện áp trên dây.
• Bước 2: Nếu sử dụng tụ điện thì hãy xả điện.
• Bước 3: Đấu dây tụ điện. Tụ điện một pha có 2 cực: dây mang điện (L) nối vào 1 chân tụ. Dây trung tính (N) được nối với chân kia. Nếu sử dụng cầu chì bảo vệ thì phải lắp cầu chì vào dây dẫn pha trước khi nối các tụ điện.
• Bước 4: Cố định tụ điện vào giá hoặc tủ điện.
• Bước 5: Kiểm tra và vận hành. Bật nguồn và kiểm tra xem tụ điện có nóng không hoặc có phát ra tiếng động lạ không. Sử dụng ampe kìm để đo dòng điện để đảm bảo nó không vượt quá định mức.

Các tụ điện một pha được lắp đặt đúng cách đảm bảo thiết bị vận hành hiệu quả, tối ưu hóa độ ổn định dòng điện và tiết kiệm điện.

Xem thêm: 5 cách kiểm tra tụ điện của bạn có đạt tiêu chuẩn kỹ thuật hay không và khắc phục sự cố

Một số câu hỏi về tụ điện 1 pha

Câu 1: Có những loại tụ điện một pha nào?

hồi đáp: Trên thị trường có hai loại tụ điện một pha dựa trên công suất điện áp:

• Tụ điện 1 pha 220V: ứng dụng thông dụng trong gia đình, công suất nguồn điện là 220V
• Tụ điện 230V – 250V: Dùng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, đơn vị sản xuất có nguồn điện áp 230V – 250V

Câu hỏi 2: Có thể lắp tụ điện một pha vào nguồn điện ba pha không?

hồi đáp: Không thể lắp đặt tụ điện một pha trên hệ thống điện ba pha vì lệch pha dễ gây mất cân bằng điện áp, hỏng tụ điện hoặc gây nguy hiểm cho hệ thống.

Câu 3: Phân biệt nhanh tụ điện 1 pha và tụ điện 3 pha?

hồi đáp: Tụ điện một pha là loại có điện áp 220V-250V và được sử dụng phổ biến trong gia đình hoặc những nơi có mức tiêu thụ điện năng thấp. Ngoài ra, tụ điện ba pha cũng có nhiều loại điện áp khác nhau nhưng phổ biến nhất vẫn là loại điện áp 415V và 440V.

KTH ELECTRIC đã tổng hợp những thông tin quan trọng về cấu tạo, nguyên lý làm việc, ứng dụng và cách chọn tụ điện một pha. Với điều này, bạn có thể chọn tụ điện một pha phù hợp để giảm hóa đơn tiền điện hàng tháng. Để tìm hiểu thêm về dàn tụ điện, vui lòng tham khảo: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-tu-bu-cuon-khang/