Hướng dẫn vận hành và sửa chữa máy biến áp CTBA CÔNG TY TNHH CHẾ TẠO MÁY BIẾN ÁP ĐIỆN LỰC HÀ NỘI

Chu Văn An

Hướng dẫn vận hành và sửa chữa máy biến áp CTBA Máy biến áp (MBA) vận hành theo “Quy trình vận hành và sửa chữa máy biến áp của Tổng công ty Điện lực Việt Nam (nay là Tập đoàn Điện lực Việt Nam)” (số 623ĐVN/KTND). Ngoài ra chúng ta cần chú ý đến:

Máy biến áp được đóng điện và đưa vào vận hành, khi lắp ráp hoàn thiện và hoàn thiện hệ thống điều khiển, đo lường, bảo vệ và có biên bản kiểm tra toàn bộ hệ thống đạt tiêu chuẩn chất lượng theo tiêu chuẩn hiện hành.

Trường hợp nguồn điện có vấn đề thì phải kiểm tra lại toàn bộ hệ thống. Sau khi khắc phục và xử lý nguyên nhân, quyết định cấp điện trở lại.

– Cho phép MBA hoạt động với điện áp cao hơn định mức:

+ Dài hạn 5% khi tải không vượt quá tải định mức và 10% khi tải không vượt quá 0,25% tải định mức.

+ Ngắn hạn 10% (dưới 6 giờ/ngày) với tải không vượt quá tải định mức.

– MBA có khả năng chịu được quá tải theo quy định của tiêu chuẩn IEC – 60354

Tải của MBA có thể vượt quá giá trị danh nghĩa ghi trên nhãn máy nhưng không quá 1,5 lần dòng điện định mức. Thời gian quá tải không quá 2 giây.

Trong trường hợp máy bị đoản mạch khẩn cấp thì dòng ngắn mạch có thể lớn hơn 25 lần so với dòng định mức. Thời gian chịu đựng ngắn mạch của máy không quá 2 giây (IEC – 60354). Dung sai ngắn mạch (dòng ngắn mạch và thời gian chịu ngắn mạch) của MBA còn phụ thuộc vào điện áp ngắn mạch của máy và các thông số khi đặt hàng MBA.

Để đảm bảo máy biến áp vận hành an toàn và đánh giá khả năng chịu ngắn mạch của máy, trong quá trình vận hành phải trang bị các thiết bị đo lường, bảo vệ và phải được điều chỉnh phù hợp theo quy định của ngành. Phải có thiết bị ghi lại các thông số vận hành khi xảy ra hiện tượng, sự cố bất thường.

– MBA hoạt động theo hệ thống 3 pha đối xứng. Điện áp vào của máy có dạng hình sin, tần số 50Hz.

– Nhiệt độ lớp dầu phía trên không được vượt quá 90oC.

– Máy biến áp phải được giám sát, kiểm tra thường xuyên trong quá trình vận hành. Phải ghi chép rõ ràng các số liệu: nhiệt độ, chế độ tải, điện áp, các hiện tượng bất thường về tiếng ồn, màu dầu, khí thải ra ở rơle gas…

– Công việc kiểm tra bên ngoài máy chủ yếu bao gồm:

Nhìn tổng thể máy: có rò rỉ dầu hay hiện tượng gì bất thường không?

Quan sát mức dầu của máy trên thùng dầu phụ.

Giá trị của nhiệt kế, đồng hồ đo tín hiệu, hệ thống quạt làm mát.

Kiểm tra xem tiếng ồn của máy có bình thường không.

– Cân nhắc việc kiểm tra (không cắt điện) được thực hiện định kỳ 1 lần/ca. Đồng thời phải kiểm tra ngay khi có sự thay đổi đột ngột: nhiệt độ, tác động của các thiết bị bảo vệ.

– Dầu thay thế phải là loại dầu cùng loại. Nếu sử dụng loại dầu khác để thay thế, máy phải được xả bằng loại dầu mới, sạch và kiểm tra cẩn thận các tính chất lý hóa cũng như độ ổn định của dầu.

– Trong 6 tháng đầu vận hành, sau 1 tháng lấy mẫu dầu kiểm tra, sau đó lấy mẫu dầu kiểm tra 2 tháng một lần và lấy mẫu kiểm tra định kỳ mỗi năm một lần. Mẫu dầu được lấy từ van lấy mẫu gần đáy máy.

– Kiểm tra các hạt hấp thụ (hạt silica gel) trong bình hút ẩm qua lỗ quan sát. Đây là một công việc thường xuyên. Nếu hạt bị đổi màu thì phải thay thế ngay.

– Việc sửa chữa, bảo trì MBA được thực hiện bởi đơn vị vận hành kết hợp với quá trình vận hành máy. Những hư hỏng bất ngờ cần được sửa chữa, khắc phục không kéo dài.

– Định kỳ sửa chữa có thể điều chỉnh cho phù hợp tùy theo tính chất quan trọng của người sử dụng điện. Kế hoạch sửa chữa định kỳ phải được lập và được cấp quản lý phê duyệt.

– Việc sửa chữa máy biến áp chỉ được thực hiện khi máy biến áp đã được tách ra khỏi nguồn điện theo đúng quy trình vận hành.

2.1. Sửa chữa nhỏ định kỳ:

Thời gian: Mỗi năm một lần.

Nội dung công việc:

Vệ sinh bên ngoài máy, vệ sinh và bảo dưỡng các cánh tản nhiệt. Kiểm tra và siết chặt các bu lông, đai ốc nếu có bộ phận nào bị lỏng.

Kiểm tra tình trạng các phụ kiện của máy: van, gioăng, cách điện, hoạt động của bộ ổn áp không tải, tủ điều khiển của máy. Nếu có hư hỏng gì hãy khắc phục ngay.

Kiểm tra hoạt động chính xác của các thiết bị đo lường và bảo vệ của máy: van an toàn, rơle gas, rơle lưu lượng dầu, đồng hồ báo nhiệt độ dầu và cuộn dây, đồng hồ báo mức dầu, máy biến dòng chốt gốm…

Lấy mẫu dầu vào máy để kiểm tra các thông số lý hóa.

Thêm, lọc lại hoặc thay thế tùy theo kết quả sau khi thử nghiệm.

Kiểm tra và chạy thử MBA sau khi sửa chữa.

2.2. Đại tu định kỳ:

Thời gian: tùy theo kết quả kiểm tra và tình trạng máy, thông thường lần đại tu đầu tiên mất 10-12 năm, sau đó giảm dần.

Việc đại tu định kỳ phải được chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện bởi đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân kỹ thuật giàu kinh nghiệm.

Nội dung công việc:

Kiểm tra và ghi lại các thông số kỹ thuật cơ bản của máy trước khi sửa chữa.

Xem lại hồ sơ vận hành và tình trạng cụ thể của máy để xác định những hư hỏng và khuyết tật hiện có.

Loại bỏ dầu khỏi máy.

Tháo rời các bộ phận chi tiết kèm theo: hệ thống làm mát, bình dầu phụ, hệ thống đường ống, hệ thống điều khiển điện liên quan, sứ cách điện…

Kiểm tra toàn bộ các bộ phận bên trong máy: kiểm tra, siết chặt các vít và đai ốc kẹp, kiểm tra tình trạng cuộn dây, các đầu dây xem chúng có bị xê dịch không, màu sắc của vật liệu cách điện…

Sửa chữa các khuyết điểm nếu có.

Kiểm tra tình trạng hoạt động của bộ điều chỉnh điện áp không tải, nếu có hư hỏng thì phải sửa chữa.

Dùng dầu cách điện sạch để làm sạch những chỗ bẩn.

Làm sạch và kiểm tra xem tất cả các phụ kiện có bị hư hỏng không, nếu có.

Kiểm tra, sửa chữa, hiệu chỉnh các thiết bị đo lường, điều khiển và bảo vệ (lưu ý các thiết bị đo lường, bảo vệ liên quan đến đế máy như cầu dao, dao cách ly, cáp kết nối… cũng phải được kiểm tra, bảo trì đồng bộ).

Lọc lại dầu cách điện (nếu vẫn chưa đạt chỉ tiêu chất lượng thì thay dầu mới)

Thực hiện sấy máy.

Lắp ráp toàn bộ máy và bơm dầu theo quy trình.

Kiểm tra, thử nghiệm theo tiêu chuẩn kỹ thuật áp dụng cho máy biến áp sau sửa chữa. Dữ liệu kiểm tra được lưu trong hồ sơ máy.

Xem xét kết luận và báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép đóng điện đưa máy vào vận hành theo quy trình hiện hành.

3. BÀI VIẾT THAM KHẢO:

Quy trình bảo trì máy biến áp

Quy trình sửa chữa máy biến áp

Quy trình vận hành máy biến áp

Quá trình vận chuyển máy biến áp.