Cách đọc chính xác sơ đồ nguyên lý tủ điện hạ thế như thế nào?

Chu Văn An

Sơ đồ tủ điện là cơ sở quan trọng để các kỹ sư đọc và hiểu cách thức hoạt động của các bộ phận bên trong tủ điện. Đặc biệt, việc xác định ký hiệu điện, chiều dòng điện và chức năng của khối chức năng là bước không thể bỏ qua. Bạn có thể theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi để biết cách đọc chính xác sơ đồ tủ điện hạ thế.

Sơ đồ nguyên lý của tủ điện là gì?

Sơ đồ nguyên lý tủ điện (còn gọi là sơ đồ nguyên lý mạch điện) là sơ đồ chi tiết thể hiện mối quan hệ, tương tác giữa các thiết bị, bộ phận trong một hệ thống điện. Theo sơ đồ này, các kỹ sư điện có thể dễ dàng nắm bắt được cấu tạo, hoạt động của các mạch điện, từ đó thuận tiện cho việc lắp đặt, vận hành, sửa chữa, bảo trì tủ điện.

Không giống như sơ đồ vật lý, sơ đồ tập trung vào tính logic của các hoạt động và kết nối điện hơn là phản ánh vị trí thực tế hoặc việc lắp đặt các bộ phận điện trong không gian tủ điện. Vì vậy, các thành phần trong sơ đồ này thường được biểu diễn dưới dạng ký hiệu, ký hiệu hoặc kết nối. Đặc biệt, các ký hiệu điện cần phải tuân theo các quy ước quốc tế hoặc quốc gia để các kỹ sư hoặc kỹ thuật viên có thể đọc và hiểu một cách thống nhất.

Có ba loại sơ đồ phổ biến: sơ đồ dòng điện, sơ đồ mạch điện và sơ đồ dòng điện.

• Lưu đồ sử dụng các ký hiệu hình học để mô tả một quá trình điện như một chuỗi các bước.
• Sơ đồ mạch, dạng sơ đồ phổ biến nhất, hiển thị các kết nối giữa các thành phần trong mạch dưới dạng đường dẫn.
• Sơ đồ hiện tại sử dụng các ký hiệu thông thường để biểu diễn các thành phần và mối liên kết giữa các thành phần này.

Việc thiết kế và thực hiện sơ đồ tủ điện phải được thực hiện bởi nhân viên có kiến ​​thức chuyên môn kỹ thuật, trong đó minh họa rõ ràng các thành phần quan trọng như vị trí các công tắc và thiết bị bảo vệ, hệ thống dây điện, ký hiệu cho thiết bị điện, đồng thời chỉ ra cách các thành phần này tương tác với nhau.

Hướng dẫn đọc sơ đồ tủ điện công nghiệp

Xác định sơ đồ nguyên lý loại tủ điện

Mỗi sơ đồ sẽ có cách bố trí và mục đích sử dụng thiết bị khác nhau. Do đó, để đọc biểu đồ này, bạn cần xác định chính xác loại biểu đồ nào bạn cần đọc.

Ví dụ:

• Biểu đồ kiểm soát: Chức năng chính là mô tả nguyên lý làm việc của các nhóm thiết bị điều khiển như công tắc tơ, rơle, bộ hẹn giờ, bộ biến tần, v.v.
• Sơ đồ động lực: Chủ yếu trình bày cách cung cấp năng lượng cho thiết bị công suất cao và truyền năng lượng.
• Sơ đồ tóm tắt: Kết hợp biểu đồ kiểm soát và biểu đồ động trong cùng một biểu đồ.

Nhận biết ký hiệu

Mỗi thiết bị điện có trong sơ đồ nguyên lý được gán một ký hiệu riêng. Bạn có thể theo bảng ký hiệu dưới đây để nhận biết một số thiết bị thông dụng.

Ngoài ra, sơ đồ nguyên lý của tủ điện còn có các ký hiệu biểu thị dây dẫn, dòng điện, nút bấm, đèn báo, thiết bị tải… xem bảng bên dưới.

Xác định chiều dòng điện

• Để định hướng dòng điện từ nguồn đến tải, hầu hết sẽ sử dụng mũi tên từ trên xuống dưới hoặc từ trái sang phải. Trên thực tế, dòng điện sẽ bắt đầu từ CB hoặc nguồn điện ba pha, đi qua thiết bị điều khiển và cuối cùng đến thiết bị tải.
• Trong mạch điều khiển, chiều dòng điện cũng tuân theo nguyên tắc từ nguồn đến tải. Cụ thể, dòng điện chạy từ cực dương của nguồn điện một chiều hoặc pha nóng của nguồn điện xoay chiều một pha, qua nút khởi động/dừng, đến các tiếp điểm rơle và cuộn dây contactor hoặc thiết bị điều khiển, sau đó quay trở lại cực âm hoặc pha trung tính của nguồn điện.

Phân tích chức năng thành phần

Sơ đồ của một tủ điện thường được chia thành một số khối chức năng độc lập, tương ứng với các thiết bị và nhóm linh kiện cụ thể. Việc hiểu rõ từng thành phần trong sơ đồ sẽ giúp bạn nhanh chóng hoàn tất quá trình kết nối và xử lý sự cố.

• Khối điện: Chịu trách nhiệm cung cấp điện năng cho toàn bộ hệ thống. Thiết bị điển hình bao gồm cầu dao, cầu chì và máy biến áp. Vị trí lắp đặt nằm ở đầu sơ đồ, nơi bắt đầu dòng điện.
• Khối bảo vệ: Gồm một bộ cầu dao, cầu chì và rơle nhiệt, được lắp đặt sau nguồn điện và trước tải để ngắt mạch nếu xảy ra sự cố.
• Khối điều khiển: Bao gồm các công tắc tơ, rơle, bộ hẹn giờ, bộ biến tần, nút bấm, v.v. được lắp đặt ở trung tâm của mạch điều khiển để thực hiện các chức năng điều khiển thiết bị/động cơ bằng tay hoặc tự động.
• Khối tải: Đây là nhóm thiết bị (đèn, động cơ, máy móc) tiêu thụ điện. Vị trí lắp đặt ở cuối hình, sau khối điều khiển.
• Khối hiển thị: Có nhiệm vụ hiển thị và báo trạng thái hoạt động của tủ điện. Các thiết bị trong khu vực này như đèn báo, dụng cụ đo lường, nút dừng khẩn cấp… thường được lắp đặt trên bề mặt tủ điện để dễ quan sát và vận hành.

Xác định cách thức hoạt động của tủ điện

Việc xác định cách thức hoạt động của một tủ điện sẽ giúp bạn hiểu được toàn bộ hệ thống hoạt động như thế nào.

Xác định đầu vào và đầu ra:

• Đầu vào: thể hiện thông qua các nút bấm, công tắc, cảm biến, PLC và các linh kiện khác.
• Đầu ra: Thông thường nhất là một thiết bị tiêu thụ điện năng.

Kiểm soát trình tự hiện tại: Dòng điện điều khiển chạy theo một logic nhất định và bắt nguồn từ nút khởi động kích hoạt cuộn hút của contactor. Khi contactor đóng, tải được cấp điện. Nếu mạch có vấn đề thì rơle nhiệt sẽ hoạt động để ngắt mạch.

Vui lòng tham khảo tài liệu của nhà sản xuất: Đây là nguồn thông tin quan trọng nhất trong quá trình so sánh và đọc sơ đồ tủ điện. Tham khảo tài liệu chính thức của nhà sản xuất có thể giúp bạn hiểu rõ chức năng của từng bộ thiết bị, cách kết nối chính xác cũng như cách xử lý các sự cố thường gặp.

Câu hỏi thường gặp về sơ đồ tủ điện

Câu hỏi 1: Các ký hiệu thiết bị trong sơ đồ tủ điện ở các nước khác nhau có khác nhau không?

hồi đáp: Nhìn chung, ký hiệu của thiết bị điện được đặt theo thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, một số thiết bị sẽ có ký hiệu riêng dựa trên cách đặt tên thiết bị riêng của mỗi quốc gia. Bạn nên tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất để nhận biết chính xác các ký hiệu thiết bị.

Câu 2: Sơ đồ nguyên lý tủ điện và sơ đồ vật lý có gì khác nhau?

hồi đáp: Sơ đồ vật lý thể hiện cách các bộ phận điện kết nối và tương tác, trong khi sơ đồ vật lý thể hiện rõ vị trí và lắp đặt các thiết bị điện và linh kiện trong tủ điện vật lý. Hai loại biểu đồ này phục vụ các mục đích khác nhau.

Ở trên chúng tôi đã hướng dẫn bạn cách đọc sơ đồ chi tiết của tủ điện. Hy vọng các bạn có thể áp dụng nó vào thực tế để đọc và hiểu sơ đồ hệ điều hành. Để biết thêm kiến ​​thức về tủ điện, vui lòng truy cập: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-tu-dien/