5 nguyên nhân dây điện phát nóng và cách phòng ngừa hiệu quả

Dây điện bị nóng lên không phải là hiện tượng hiếm gặp khi sử dụng điện trên công trường. Vậy nguyên nhân gây nóng dây là gì? Phòng ngừa hiệu quả như thế nào? Mời các bạn cùng tìm hiểu với chúng tôi qua bài viết này.

Đường dây nóng là gì?

Theo tiêu chuẩn IEC 60227, nhiệt độ hoạt động tiêu chuẩn của lõi dây dẫn điện cách điện PVC là 70°C. Đồng thời, dây dẫn cách điện XLPE có thể chịu được nhiệt độ lên tới 90°C theo tiêu chuẩn IEC 60502-1.

Do hiệu ứng Joule, hiện tượng vật dẫn nóng lên khi dòng điện chuyển động là hiện tượng bình thường. Nếu dây chỉ nóng thì nó vẫn hoạt động trong giới hạn nhiệt độ do nhà sản xuất chỉ định. Khi dây nóng lên có nghĩa là nhiệt độ hoạt động của dây đã vượt quá ngưỡng cho phép, đồng thời có thể kèm theo các dấu hiệu khác như mùi khét, dây bị đổi màu, ống bọc nhựa cách điện bị mềm… Nếu nhiệt độ bề mặt của dây PVC vượt quá 60oC và dây XLPE vượt quá 80oC thì hệ thống điện cần được kiểm tra ngay.

5 lý do khiến dây điện bị nóng

Đường dây nóng cho biết hệ thống điện của bạn có vấn đề và không thể sử dụng được nữa. Dưới đây là 5 lý do phổ biến nhất dẫn đến đường dây nóng.

Lựa chọn dây không đúng cách

• Tiết diện dây quá nhỏ: Diện tích mặt cắt dây cần tỷ lệ thuận với công suất của thiết bị. Nếu tiết diện dây quá nhỏ so với tổng công suất thì điện trở tăng lên khiến dây nóng lên và trở nên nóng.
• Dây kém chất lượng: Dây nổi tuy rẻ nhưng vật liệu dẫn điện, cách điện không đạt tiêu chuẩn, dễ bị nóng và lão hóa khi có dòng điện lớn chạy qua.

Lỗi điện

• Quá tải hệ thống điện: Khi có quá nhiều thiết bị được cắm vào cùng một ổ cắm; sử dụng dây có tiết diện nhỏ trên các thiết bị có công suất lớn hoặc bổ sung thêm thiết bị điện mà không nâng cấp hệ thống, dây dẫn có thể bị quá tải, quá nhiệt.
• Điện giật, đoản mạch: Khi xảy ra sự cố về điện, cường độ dòng điện sẽ tăng đột ngột khiến lõi sắt nóng lên và lớp cách điện bên ngoài bị hư hỏng.

Công nghệ kết nối sai

Các kết nối lỏng lẻo có thể dễ dàng làm tăng điện trở đường dây, gây nóng cục bộ và giảm điện áp nghiêm trọng. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến dây dẫn nóng lên khi thực hiện đấu nối mà không hiểu rõ nguồn điện.

Thiếu các biện pháp bảo vệ hệ thống

• Các hệ thống không được trang bị cầu dao bảo vệ tự động sẽ không thể tự động ngắt khi quá tải, ảnh hưởng đến hoạt động của đường dây điện.
• Đối với dây dẫn treo tường nếu không có ống bảo vệ rất dễ bị nứt, mốc khiến dây không còn khả năng chịu tải thông thường.
• Việc thiếu dây nối đất cũng có thể khiến dòng điện rò rỉ bị kẹt trong dây, khiến dây nóng lên và tăng nguy cơ bị điện giật.

Ngoài ra, nếu có quá nhiều dây trong cùng một ống dẫn hoặc nếu dây được lắp đặt trong môi trường có nhiệt độ cao thì nhiệt độ bề mặt của dây cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Dây điện cũ

Theo thời gian, dây điện mất cả khả năng cách điện và độ dẫn điện. Nếu không được bảo trì và thay thế kịp thời, điện trở của dây sẽ tăng lên dẫn đến độ dẫn điện kém, năng lượng điện cũng bị thất thoát dưới dạng nhiệt.

Dây dẫn bị hư hỏng vật lý mà không được thay thế không thể đảm bảo khả năng truyền tải và chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ đường dây, đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến dây dẫn quá nóng.

Điều gì xảy ra khi dây nóng lên

Mỗi loại dây có một ngưỡng nhiệt độ trong trường hợp xảy ra đoản mạch tạm thời, vì vậy nếu dây chỉ nóng lên trong thời gian ngắn thì không cần can thiệp ngay. Tuy nhiên, nếu dây tiếp tục nóng lên, nó hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến hệ thống và con người.

thiệt hại kinh tế

Khi giá trị điện trở tăng, 5-15% điện năng sẽ chuyển hóa thành nhiệt, không chỉ khiến điện áp đường dây sụt giảm mà còn làm tăng tiền điện hàng tháng. Chưa kể, việc thay thế, sửa chữa dây cáp hư hỏng do quá nhiệt có thể chiếm tới 30-50% chi phí đầu tư ban đầu của hệ thống.

Ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị

Việc dây dẫn bị nóng lên khiến dòng điện chạy qua dây dẫn không còn hoạt động bình thường khiến dòng điện đầu vào của các thiết bị điện cao hơn ngưỡng cho phép dễ làm giảm tuổi thọ của các thiết bị cơ khí về lâu dài.

Nguy cơ mất an toàn điện

Nếu dây quá nóng, chúng có thể gây cháy hoặc nổ, gây nguy hiểm cho hệ thống và con người. Chủ đầu tư, nhà thầu sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu gây thiệt hại đáng kể về người và tài sản.

Tôi nên làm gì nếu dây nguồn bị nóng?

Khi dây điện bị nóng, bạn cần bình tĩnh đánh giá tình hình, xác định nguyên nhân và có biện pháp khắc phục theo các bước dưới đây.

Bước 1: Tắt nguồn ngay lập tức

Đây là nguyên tắc bắt buộc trong tất cả các tiêu chuẩn an toàn điện: Không vận hành hệ thống điện khi chúng đang hoạt động.

Trong trường hợp này, trước tiên bạn nên tắt cầu dao/cầu dao và thông báo cho những người xung quanh, sau đó kiểm tra nguyên nhân khiến dây điện bị nóng.

Bước 2: Kiểm tra tình trạng của dây

Xác định vị trí nơi dây nóng và kiểm tra tình trạng của dây:

• Nếu dây chỉ ấm thì không cần tiếp tục thực hiện các bước tiếp theo vì điều này là bình thường khi có dòng điện chạy trong dây.
• Nếu dây nguồn nóng bất thường, bạn cần thực hiện ngay các bước sau.

Bước 3: Đánh giá nguyên nhân gây nóng dây

• Nếu chỉ một hoặc cả hai đầu đều nóng, bạn cần kiểm tra kỹ các kết nối và ổ cắm. Có thể do kết nối lỏng, tiếp điểm bị ăn mòn hoặc ổ cắm bị nóng.
• Nếu chỉ có một dây nóng thì rất có thể dây đó đã bị đứt lõi, cũ đi theo thời gian, bị ăn mòn hoặc bị xoắn.
• Nếu toàn bộ đường dây nóng thì công suất thiết bị mà đường dây gặp phải cần phải tính toán lại. Dây có thể bị quá tải do tiết diện nhỏ hoặc chất lượng kém.

Lưu ý bạn nên quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường trên bề mặt dây như: mùi khét, sọc đen ở các mối nối, dây biến dạng, đổi màu… để xác định chính xác khu vực dây đang nóng lên. Hoặc bạn có thể sử dụng các thiết bị đặc biệt như đồng hồ vạn năng, ampe kìm,… để kiểm tra các thông số như cường độ dòng điện, nhiệt độ bề mặt, điện trở cách điện,… để tìm ra nguyên nhân khiến dây nóng và có biện pháp xử lý thích hợp.

Bước 4: Xác định kế hoạch điều trị

Mỗi nguyên nhân dẫn đến nóng dây sẽ có cách giải quyết và giải pháp khác nhau. Vấn đề là bạn cần xác định chính xác nguyên nhân khiến dây nóng lên bất thường. Nếu không thể tìm ra nguyên nhân sự cố, hãy liên hệ với thợ điện chuyên nghiệp để được trợ giúp kịp thời. Không bao giờ tiếp tục sử dụng dây sưởi ấm.

Bước 5: Kiểm tra sau sửa chữa

Sau khi thay thế hoặc sửa chữa dây quá nhiệt, cần sử dụng thiết bị đo đặc biệt để đo lại các thông số kỹ thuật cơ bản và theo dõi nhiệt độ dây trong 2-4 giờ để đảm bảo sự cố được giải quyết triệt để.

Giải pháp ngăn ngừa nguyên nhân gây nóng dây

Dưới đây là một số giải pháp dễ thực hiện để ngăn chặn tình trạng dây nóng.

Chọn dây nguồn phù hợp

• Chọn dây dẫn có tiết diện phù hợp với dòng điện và công suất của thiết bị. Không sử dụng dây có tiết diện quá nhỏ, nếu không có thể dễ xảy ra tình trạng quá tải.
• Chọn mua dây từ các thương hiệu, đại lý uy tín và đảm bảo dây đạt tiêu chuẩn quốc tế (IEC, UL) hoặc tiêu chuẩn quốc gia (TCVN).

Lắp đặt, thi công hệ thống dây điện theo đúng thông số kỹ thuật

• Không lắp đặt dây nguồn ở nơi có nhiệt độ cao, dễ cháy nổ hoặc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ.
• Đối với dây cố định có chiều dài 6m phải đảm bảo khoảng cách tiêu chuẩn giữa các dây là ≥100mm.
• Khi đi vào tường hoặc dưới lòng đất, không đặt quá nhiều dây vào một ống dẫn. Cả hai loại dây này cần được bảo vệ bằng ống dẫn chuyên dụng.
• Không kéo dây nguồn quá mạnh hoặc để vật nặng rơi vào dây nguồn khi nối dây.
• Hệ thống dây điện phải được kết nối chính xác, chú ý siết chặt các kết nối và sử dụng băng keo, ống co nhiệt hoặc hộp nối đặc biệt để kết nối cách điện.

Nâng cấp hệ thống điện

• Trang bị cho hệ thống loại cầu dao tự động tắt trước khi xảy ra hiện tượng quá nhiệt hoặc quá dòng.
• Tính toán lại tổng công suất của thiết bị. Nếu dây hiện tại không đáp ứng được khả năng chịu tải, hãy nâng cấp dây lên loại có tiết diện lớn hơn và chất lượng tốt hơn.
• Lắp đặt thêm hệ thống nối đất cho các thiết bị số lượng lớn để nguồn điện dư thừa có ổ cắm an toàn.
• Phân phối lại hệ thống ổ cắm trên lưới để tránh trường hợp một ổ cắm phải xử lý quá nhiều thiết bị tiêu thụ điện cùng lúc.

Kiểm tra hệ thống thường xuyên

Thường xuyên kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng hệ thống điện để phát hiện các dấu hiệu bất thường trước khi phát sinh sự cố.

Một số câu hỏi về nguyên nhân gây nóng dây

Câu hỏi 1: Nhiệt độ bề mặt dây bình thường là bao nhiêu?

hồi đáp: Nhiệt độ bề mặt cho phép của dây PVC

Câu 2: Tại sao dây dưới dễ nóng lên?

hồi đáp: Dây chất lượng kém thường không duy trì được độ tinh khiết của vật liệu dây dẫn, dẫn đến điện trở cao hơn và tỏa nhiều nhiệt hơn. Ngoài ra, khi lớp cách nhiệt không đạt tiêu chuẩn còn dễ bị lão hóa, nóng chảy dưới tác động của nhiệt.

Lựa chọn dây dẫn chính hãng, chất lượng cao là một trong những giải pháp hữu hiệu để ngăn ngừa tai nạn dây dẫn quá nóng. Nó giúp tiết kiệm chi phí thay thế, sửa chữa dây điện, kéo dài tuổi thọ của dây điện, thiết bị và đặc biệt là đảm bảo an toàn cho con người và tài sản.

KTH ELECTRIC vinh dự là đại lý cấp 1 tại Việt Nam cho Cadisun, Cadivi, Trần Phú, Goldcup và nhiều thương hiệu cáp hàng đầu khác. Chúng tôi cam kết cung cấp sản phẩm mới 100%, chính hãng và chất lượng ổn định trong mọi giao dịch. KTH ELECTRIC cũng là nhà phân phối duy nhất tại Việt Nam thực hiện chính sách hoàn trả 1-1 đối với những sản phẩm không đảm bảo chất lượng trong thời gian bảo hành.

Lựa chọn sản phẩm cáp của KTH ELECTRIC, khách hàng không chỉ bảo vệ hệ thống, tài sản, ngăn chặn hiệu quả tình trạng dây dẫn bị nóng lên trước khi có dấu hiệu mà còn tối ưu hóa lợi ích kinh tế với mức giá và chính sách chiết khấu tốt nhất thị trường cũng như chính sách bảo hành dài hạn hấp dẫn.

Thông tin mua hàng:

• Điện thoại: 0904 99 88 77
• Email: kd@etinco.vn
• Văn phòng phía Bắc: 33 BT5, Pháp Vân – Khu phố mới Tứ Hiệp, Yên Sở, Hà Nội
• Văn phòng phía Nam: Số 19, Lê Văn Phúc, TP.Tân Định, TP.HCM.